“Ik kan hier alles uitproberen. Dat maakt het leerzaam.”

In het Campione project, mede geïnitieerd door Midpoint Brabant en gevestigd bij Gate 2, werken studenten van ROC Tilburg zij aan zij aan slim onderhoud. Vandaag spreken we met Gijs Pijnenburg en Mart Dekkers. Zij studeren af aan respectievelijk de opleiding procestechniek en de opleiding mechatronica. “Het onderzoek dat ik hier doe is straks breder bruikbaar voor de procesindustrie. Interessant én uitdagend, dus.”

Zoemende pompen, het ruisen van vloeistoffen door leidingen. Vaten die zich langzaam vullen met water, gecombineerd met de geur van motorolie en lampjes die aan en uit knipperen. Als je bij Gate 2 – Smart Industry Campus in Rijen – twee trappen omhoog klimt, waan je je naast een levensechte, industriële productielijn. Hier staat fieldlab Campione: een proefopstelling met de geavanceerde techniek die je in ook in de industrie tegenkomt, maar dan in het klein. “We pompen alleen water rond, hoor. Anders zou het iets te gevaarlijk zijn,” vertelt mechatronica-student Mart, breed glimlachend. “Zie je die glazen flessen?” vraagt hij, terwijl hij schuin boven zijn hoofd naar de installatie wijst. “Daar zitten normaal gezien chemische stoffen in.”

Als gezichtsmaskers nu zo hard nodig zijn, waarom printen we ze dan niet gewoon? Dat was de gedachte van Heyo Beentje, directeur van het 3DPrintLab op Gate 2, toen hij een oproepje van GGD Goes op LinkedIn las. Zo gezegd zo gedaan. Inmiddels werken zeven 3d printers dag in dag uit aan de gezichtsmaskers. En er zijn nog drie nieuwe printers in aantocht. “We verkopen de maskers naast aan ziekenhuizen en zorgorganisaties, ook aan kappers, schoonheidsspecialisten en tandartsen. Zo kunnen zij straks meteen aan het werk, als het weer mag.” In gesprek met Heyo over het ontstaan van 3DPrintLab, over innovatie en over (onontdekte) kansen van 3d printen.

Eigenlijk is het principe heel simpel. Een plexiglazen schermpje met een aantal voorgedrukte gaatjes erin, aan de boven- en onderkant. Daarbij: twee vrolijk gekleurde randen, waar het schermpje op wordt geklikt. En dan nog een elastiek, zodat de gebruiker het masker voor zijn of haar gezicht kan bevestigen. “Alle maskers versturen we zo: los, als bouwpakket”, vertelt Heyo. “Op deze manier beschadigen de spullen minder snel in de post. En onze klanten kunnen ze heel makkelijk zelf in elkaar zetten.” Het verhaal begon dus met een oproepje op LinkedIn. “De maskers wilden we voor een betaalbare prijs produceren. Met onze grote, industriële 3d-printer zou het te kostbaar worden. En daarom kochten we deze kleinere printers. Met de drie extra printers die in aantocht zijn, kunnen we nog meer en sneller printen.”

Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM), Midpoint Brabant, REWIN West-Brabant, Stichting Avans en World Class Maintenance zijn gestart met Fieldlab CAMPIONE 2. De recente subsidietoekenning via de Subsidieregeling Regio Deal Midden en West-Brabant Makes and Moves vormt het officiële startsein.

Implementatie Smart Maintenance mkb

Fieldlab CAMPIONE 2 is een doorontwikkeling vanuit het Smart Industry Fieldlab CAMPIONE. Het is onderdeel van en krijgt subsidie van de Regio Deal. Het nieuwe project gaat regionaal mkb (Midden- en West-Brabant) op weg helpen met Smart Maintenance op basis van kennis, ervaring en infrastructuur van CAMPIONE.

Slimmer en duurzamer

Een landelijk gesignaleerd probleem is, dat mbk-bedrijven Smart Maintenance op zich af zien komen, maar niet goed weten hoe ze dit op moeten gaan pakken. Fieldlab CAMPIONE 2 gaat de Smart Industry adoptie en implementatie onder mbk-bedrijven in de regio versnellen. Mkb kan in het fieldlab bij Gate2 in Gilze-Rijen gaan experimenteren met de mogelijkheden van Smart Industry (data science, IoT, VR/AR, robotica) gericht op eigen ingebrachte casussen, waarna de praktische doorvertaling van Smart Industry naar de eigen organisatie makkelijker wordt. Fieldlab CAMPIONE 2 schenkt aandacht aan de harde kant van Smart Industry (technologie en innovatie) en aan de zachte kant (skills) en organisatorische aspecten (o.a. nieuwe business modellen).

Gestructureerd innovaties voor voorspelbaar onderhoud bedenken, testen en ontwikkelen. Vóór 2015 gebeurde het nog nergens ons land. En dat is eigenlijk heel vreemd. Ontwikkelingen op dit vlak kunnen de Nederlandse industrie namelijk veel geld kan besparen. Voor brancheorganisatie World Class Maintenance (WCM) een goede reden om Fieldlab Campione te starten. Wat leverde het fieldlab tot nu toe op? En wat zijn de nieuwste ontwikkelingen? Met Paul van Kempen (operationeel directeur van WCM en projectleider van Campione) blikken we terug.

Net echt, alsof je zo een fabriek binnenstapt. Op Gate2 – de door Midpoint Brabant geïnitieerde Smart Industry campus in Rijen en vestigingsplek van Fieldlab Campione – staat een proefopstelling van een echte productielijn voor de procesindustrie. Met alles erop en eraan: sensoren, pompen, kleppen. Knipperende lampjes, vloeistof die rondgepompt wordt. “De term ‘conditie afhankelijk onderhoud’ is al ruim veertig jaar oud”, begint Paul. “Maar grote fabrieken – denk daarbij aan de grote chemische hotspots in Nederland – durfden er nog niet aan. Veranderen wilden ze wel, maar pas nadat bij wijze van spreken bij een buurman was aangetoond dat het werkt. Toen besloten we dat we zelf die buurman maar moesten zijn. Dat we een centrale plek voor innovatie moesten creëren. Zo is Fieldlab Campione ontstaan.”

Waarom is ‘just in time’ onderhoud zo belangrijk voor de Nederlandse industrie?

“Wat nu vaak gebeurt in fabrieken is gepland of correctief onderhoud. Dus: we gaan op basis van een planning met onderdelen van de productielijn aan de slag, zonder dat we weten of het al écht nodig is. Daardoor gebeurt het misschien te vaak, en dat kost geld. Bij de andere werkwijze is het andersom: daar ben je te laat. Een onderdeel is kapot waardoor de volledige productielijn stil komt te staan. Ook dat kost weer bakken met geld. Kortom: als je precies weet wanneer onderhoud aan je materialen nodig is, scheelt dat je hoe dan ook een hoop onnodige kosten.”

Toch zijn bedrijven terughoudend in het omarmen van innovaties, vertelde je. Hoe komt dat?

“Dat heeft te maken met risicobereidheid van de industrie. Innovaties kunnen natuurlijk ook mislukken. Die ruimte is daar niet. Dat kost teveel geld, en het kan ook nog eens gevaarlijk zijn. Veel bedrijven werken namelijk met chemicaliën waarmee je zeer voorzichtig om moet gaan.”

En dus is Fieldlab Campione een belangrijke, centrale plek. Hier wordt op een veilige manier ontwikkeld, geëxperimenteerd en getest. Wat gebeurt er precies in Rijen?

“Wat we hier doen is tweeledig. Aan de ene kant onderzoeken we nieuwe mogelijkheden. Dat doen we met kennis partijen, zoals Tilburg University. Zo werken we op dit moment onder leiding van prof. dr. Max Louwerse in een mixed reality lab aan toepassingen van Augmented en Virtual Reality. Aan de andere kant richten we ons binnen dit project steeds meer op ‘Human Capital’. Want het is natuurlijk heel leuk als je allerlei nieuwe toepassingen ontwikkelt, maar als je geen mensen kunt vinden die ermee om kunnen gaan heb je nog steeds een probleem. Daarin is de samenwerking met Avans Hogescholen en ROC Tilburg van belang. Zij hebben Campione vanaf het begin af aan omarmd. Ze hebben een speciaal curriculum voor Campione. Studenten en docenten werken zo één op één mee aan de nieuwste ontwikkelingen.”

Sinds zes jaar is de Lijmacademie gevestigd op de Smart Industry campus Gate2 in Rijen, met ondersteuning van Midpoint Brabant. Vanaf die plek verzorgt Arnold Knottnerus opleidingen over lijmverbindingen, doet hij onderzoek en zet hij zich in voor certificering van productieprocessen waarbij lijm wordt gebruikt. Waarom is dat nodig? En hoe is het de Lijmacademie de afgelopen jaren vergaan?

Als leek moet je er misschien niet aan denken. Dat sommige onderdelen van het vliegtuig of de auto waar je in zit, met lijm aan elkaar zijn gemaakt. Maar dat gevoel is niet terecht, legt Knottnerus uit. “Lijm is voor veel materialen net zo’n goede verbinder als bijvoorbeeld lassen.”

Dit voorjaar worden dan eindelijk de frequenties voor 5G in Nederland geveild. Op de Ericsson campus in Rijen is 5G nu al beschikbaar. Als één van de eerste plaatsen in ons land. Algemeen directeur Loet Pessers: “Sinds begin 2019 staan er 5G antennes op de campus. Daardoor kunnen we nu al onderzoeken waar de toegevoegde waarde zit. Wat kunnen we bieden als de frequenties in Nederland beschikbaar komen?”

Dit voorjaar worden dan eindelijk de frequenties voor 5G in Nederland geveild. Op de Ericsson campus in Rijen is 5G nu al beschikbaar. Als één van de eerste plaatsen in ons land. Algemeen directeur Loet Pessers: “Sinds begin 2019 staan er 5G antennes op de campus. Daardoor kunnen we nu al onderzoeken waar de toegevoegde waarde zit. Wat kunnen we bieden als de frequenties in Nederland beschikbaar komen?”

Fraude in de thuiszorg is aan de orde van de dag. Het nieuwe Fair Care softwareprogramma van Horizon Internet Technologies kan dit tegengaan. Midpoint Brabant en Gate2 hebben mede aan de wieg gestaan van dit project. Fair Care is een transparant en niet eenzijdig aan te passen systeem voor het monitoren en valideren van thuiszorgdiensten op basis van contractuele afspraken. De applicatie draait op de blockchaininfrastructuur blocktracts. Tweeduizend mensen van Actief Zorg in Gilze en Rijen, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Dongen en Waalwijk gaan er als eerste mee aan de slag. BN De Stem vroeg Marcel Damen van Horizon Internet Technologies en Pierre van Kleef van Midpoint Brabant en Gate2 naar hun bevindingen en verwachtingen >

MATinspired – een snelgroeiend bedrijf dat vanuit Gate2 werkt – ontwikkelt en verkoopt testkits waarmee organisaties zelf materiaalonderzoek kunnen doen. “Het midden- en kleinbedrijf heeft hier vaak geen eigen deskundige voor in dienst. Dan is het toch wel heel prettig als je op locatie kunt testen of een lasnaad goed is gezet en of er giftige stoffen in je materiaal zitten.” Hoe het bedrijf in Rijen terecht kwam, en wat het naast de testkits nog meer doet? We spreken erover met oprichter en natuurkundig ingenieur Niels Kuijpers.

Het is inmiddels alweer drieënhalf jaar geleden dat MATinspired naar Gate2 in Rijen kwam, herinnert Niels zich. “Maar het voelt alweer veel langer.” Niels richtte MATinspired op in 2008, en vanaf dat moment werkte hij vanuit een bedrijfsverzamelgebouw op de campus van TU/E. Waarom besloot hij te verhuizen? “Bij Gate2 is meer ruimte voor mijn bedrijf. Daarom was de overstap naar Rijen een logische voor ons.”

Een andere reden voor de verhuizing naar Gate2, vertelt Niels, is de dynamiek op de campus. “Er zitten hier veel verschillende bedrijven met veel kennis. Met de Lijmacademie werkte ik bijvoorbeeld al wel eens samen. Elke dinsdag zijn hier studenten van Avans, en dat brengt ook weer nieuwe energie met zich mee. Met Fieldlab Campione werken we informeel samen. We delen ruimtes en we wisselen gereedschap uit, bijvoorbeeld.”

Onafhankelijk werken

MATinspired begon op Gate2 met alleen een laboratorium. Daar stonden dan ook een paar computers in, voor Niels en voor zijn collega. Maar dat werd al snel te klein. Inmiddels is het bedrijf naast het lab uitgebreid met verschillende andere ruimtes. Niels, breed glimlachend: “We bezetten nu bijna de volledige helft van deze verdieping.”

Het eigen laboratorium bij Gate2 was voor MATinspired een flinke investering. Maar dat is het wél meer dan waard. Niels: “Een eigen laboratorium kun je precies zo inrichten als je zelf wil. Daardoor zijn we nu flexibeler dan voorheen, toen we een kant en klare laboratoriumruimte huurden. ” Voor MATinspired is het belangrijk om volledig onafhankelijk te zijn, legt Niels uit. “En door onze verhuizing naar Gate 2 kunnen we dat ook blijven.”

Van kant-en-klaar testen tot uitgebreid onderzoek

In één van de ruimtes schuift Niels een grote kast open. “Zelfs wanneer je geen expert bent op het gebied van materiaalkunde, kun je deze tests heel goed uitvoeren”, vertelt hij over de testkits voor verschillende metalen, verbindingen en gifstoffen. “Je hoeft alleen maar de stappen te volgen. Vergelijk het met een kant-en-klaar maaltijd: alle ingrediënten staan netjes afgewogen klaar. Het enige dat je hoeft te doen is het te bereiden.” Het laboratorium heeft een centrale plek in het bedrijf van Niels. “Alle testkits ontwikkelen we zelf, hier, in het lab,” legt hij uit. Daardoor is MATinspired flexibel, en kunnen ze de kits steeds aanpassen aan wensen vanuit de markt. “Daarnaast gebruiken we het lab voor onze workshops metaalkunde en metallografie”, vervolgt hij. “Die bestaan standaard uit een deel theorie en een deel practicum. Daarin zijn we best wel uniek. We vertellen over de theorie, en in het lab laten we óók meteen zien hoe de metaalkunde in de praktijk werkt.” Soms komen bedrijven met ingewikkeldere vragen bij Niels terecht. “Dan voeren we zelf het materiaalonderzoek uit, en geven we advies over materiaalontwikkeling. Of we doen schadeonderzoek, om te achterhalen waardoor er bijvoorbeeld roest of scheuren in materiaal ontstaan. Daarmee nemen we zo’n bedrijf een hoop kosten en zorgen uit handen.”

Flexibiliteit

Waar staat MATinspired – wat Niels betreft – over een jaar of vijf? “Hopelijk zijn we dan weer wat gegroeid”, begint hij. “Maar het allerbelangrijkste? Dat we een wendbaar en creatief bedrijf blijven. En dat we door groei nog sneller kunnen reageren op vragen vanuit de markt. Dat we blijven innoveren. Mijn hoofd zit barstensvol ideeën, daar kunnen de komende tijd wel mee vooruit.”