Op initiatief van Midpoint Brabant hebben de gemeenten Gilze en Rijen en Tilburg in 2011 Gate2 BV opgericht. In eerste instantie als Aerospace & Maintenance cluster, logisch gelegen op Aeroparc naast Vliegbasis Gilze-Rijen. Inmiddels is Gate2 uitgegroeid tot een Smart Industry hub die een steeds belangrijkere rol speelt in de moderne maakindustrie van Brabant. Wat is dan die rol en wat gaat Gate2 ons brengen voor de toekomst?

In een ‘round table’ gingen Provincie Noord-Brabant, de BOM (Brabantse Ontwikkelings Maatschappij) en Gate2 hierover in gesprek. Namens de provincie Maarten Raaijmakers (strateeg economische structuurversterking en ecosysteemontwikkeling), Bart van de Sande (projectleider Maintenance en Services) en Ralf Hulsman (economisch beleidsadviseur Innovatie). Voor de BOM Roland Grimm (programmamanager Maintenance en Defensie). En als gastheer Pierre van Kleef, directeur van Gate2.

Rollen Gate2

Pierre trapt af met een blik op de functies van de campus: “Gate2 is gestart met ondersteuning van een Samen investeren subsidie van de provincie, aanvankelijk voor onderhoudstrainingen voor helikopters. In de loop van de tijd zijn de activiteiten verbreed naar de moderne maakindustrie. Simulatieprogramma’s voor defensie en de industrie vormen nog altijd een sterk fundament. Voorspelbaar onderhoud was oorspronkelijk puur gericht op de luchtvaart, maar heeft zich met het programma CAMPIONE ontwikkeld tot een volwaardig onderdeel van het landelijke World Class Maintance. In de loop van de jaren hebben zich goed functionerende commerciële innovatielabs op Gate2 gevestigd, waaronder de Lijmacademie, Composietenlab, Indi 3D Printing, MatInspired en Cyber Physical Factory. Een ideale voedingsbodem voor opleidingen en bijscholing van studenten, docenten en medewerkers van bedrijven in de maakindustrie.”

Maarten haakt hierop aan en gaat nader in op die rollen. “Door de mondiale ontwikkelingen is het belang van een solide defensievisie en -strategie urgenter geworden. Gate2 kan hier zeker een zinvolle rol in spelen. Zoals met luchtvaartsimulaties en de geavanceerde 5G-technologie van Ericsson, dat op hetzelfde campusterrein gevestigd is. Samen met World Class Maintenance werken we ook aan een Maintenancebeleid voor 2030. Ook hierbij heeft Gate2 goede papieren. Voor het opleiden van talent in technologie en onderhoud zijn bovendien volop faciliteiten aanwezig op de campus.”

Op weg naar een volgende fase

Hoe ziet Provincie Noord-Brabant de ontwikkelingen op Gate2? Maarten schetst de brede context: “Als provincie voeren we een missiegedreven innovatiebeleid: het vizier op de lange termijn. In Brabant beschikken we over diverse sterke campussen. Zoals de High Tech Campus, Brainport Industries Campus, MIC, MindLabs, Pivot Park en Aviolanda. De rol van de provincie is overal anders. Deze varieert van richting geven tot zelfs aandeelhouderschap. Bij Gate2 geldt momenteel het eerste. Positief is hier de keten van onderwijs en bedrijfsleven, met instellingen als Avans, Fontys en ROC Tilburg en een toenemend aantal deelnemende bedrijven.”

“We zien zeker mogelijkheden voor verdere evolutie naar een volledig volwassen campus. Gezonde campusontwikkeling is van nationaal belang. Gate2 is een belangrijke plek, maar dit staat nog niet bij iedereen op het netvlies. Uiteindelijk werken we toe naar een goed werkend totaalsysteem om Brabant als innovatieve provincie landelijk en internationaal nog sterker op de kaart te zetten.”

Midden-Brabant timmert aan de weg

“In de Brabantse maakindustrie draait het niet alleen om Brainport Eindhoven”, zo voegt Bart toe. “Ik ben heel positief gestemd over de ontwikkelingen in Midden-Brabant. Deze regio komt steeds meer langszij. Dit moedigen we vanuit de provincie zeer aan. Zo zetten we met het Rijk met de Regio Deal van Midpoint Brabant erop in de efficiëntie bij maakbedrijven aanzienlijk en structureel te vergroten. In het verlengde hiervan bekijken we de inzet van het programma Slimmer werken, een lerend netwerk voor open innovatie voor het industriële mkb. Gate2 heeft een specifieke rol en eigen competenties, deels anders dan bijvoorbeeld Brainport. Je moet dan ook geen appels met peren vergelijken. Elk cluster heeft zijn eigen unieke karakter. Gate2 heeft de potentie om door te groeien naar een volwaardige Smart Industry campus.”

Verbindingen

Roland Grimm van de BOM ziet vooral kansen in het benutten van de unieke krachten en het leggen van de juiste verbindingen. Van defensie met de industrie en vice versa. En tussen de ministeries van Economische zaken en Defensie, Brainport, Provincie Noord-Brabant, Midpoint Brabant en de gemeenten Tilburg en Gilze en Rijen.

Hij licht toe: “Onze pareltjes moeten we doorontwikkelen en in de etalage zetten. Een paar voorbeelden. De 5G-expertise van Ericsson kunnen we verder benutten voor veiligheidsvraagstukken. CAMPIONE is kampioen in voorspelbaar onderhoud. We zetten dit in binnen de chemiebranche, maar hoe kan dit ook voor defensie? Idem voor 3D printing en ruimtetechnologieën. En natuurlijk de productietestlijn Cyber Physical Factory voor experimenten met nieuwe technologieën als AI, Augmented en Virtual Reality, Internet of Things en op afstand aansturen van productie. Gate2 kan verder ontwikkeld worden als incubatorplek voor startups. Vanuit de BOM kunnen we deze vooruit helpen, bijvoorbeeld met buitenlandse investeringen.”

In dit kader ziet Maarten grote kansen voor defensie: “De fysieke ligging naast Vliegbasis Gilze-Rijen maakt Gate2 uniek. Op het gebied van defensie kan de campus nog meer dienen als faciliteit voor productietechnologie, onderhoud, simulatie en datacommunicatie. Door dit te verbinden met de defensiefaciliteiten in Woensdrecht, Oirschot en Eindhoven ontwikkelen we een krachtig ecosysteem in Brabant. De hele cyclus dus. We moeten vooral interregionaal denken. Gate2 is in deze context een ideale plek voor onderzoek en toepassing van grensverleggende technologie.”

Praktische leer-werkomgeving

Pierre spant zich al jaren in om onderwijs en bedrijfsleven in projecten met elkaar te verbinden: “Op Gate2 heerst een sterke leer-werkcultuur. Fontys is onlangs Partner in Education geworden. De verbinding met ROC Tilburg krijgt steeds meer structuur. En de samenwerking met Avans Hogeschool is een geoliede machine. Voor Avans is Gate2 inmiddels onderdeel van haar hybride externe leeromgeving. Haar Academie voor Business en Entrepreneurship voert multidisciplinaire innovatiescans uit. Studenten van de minor Smart Industry volgen hier een deel van hun lessen, onder meer met de productietestlijn Cyber Physical Factory. Het activiteitenpakket groeit door. Studenten komen vanuit Breda, Eindhoven en zelfs Rotterdam naar Rijen. Het station ligt op loopafstand van Gate2. Het afgelopen jaar hebben we zo’n 700 deelnemers gehad aan trainingen, masterclasses en bijeenkomsten.”

“We werken nu vooral projectmatig samen met partners. We willen toewerken naar strategische samenwerkingen. De ideale situatie is dat onderwijsinstellingen ook gaan mee-investeren in ontwikkeling en capaciteit. Ook hebben we een plan voor uitbreiding met drie gebouwen van bij elkaar 20.000 vierkante meter. We krijgen nu meer vragen vanuit de industrie dan wat we aan kunnen. Om te versnellen hebben we meer mankracht en financiën nodig.”

Kennisgebied

Een andere belangrijke dimensie is de link met de kennis-as van Tilburg, die grofweg loopt van de Spoorzone tot en met Tilburg University. Bart en Ralf zien ook hier veel kansen: “MindLabs in de Spoorzone heeft een heel ander karakter dan de Gate2 campus. Beide kunnen elkaar versterken. Ook zijn er plannen voor moderne maakindustrie op Wijkevoort. Als deze doorgaan kan er een mooi samenspel ontstaan. Gate2 zou met technologieontwikkeling en hybride onderwijs kunnen fungeren als hub die zorgt voor doorleiding naar Wijkevoort.”

“In een nog breder perspectief kan Gate2 ook een verbindende rol spelen bij de Stedelijke Regio Breda-Tilburg. Gate2 ligt precies in het midden van de Tilburgse kennis-as en de creatieve opleidingen en innovatiehubs in Breda. Midpoint Brabant, gemeente Tilburg en diverse partners buigen zich momenteel over de ecosysteemontwikkeling in Midden-Brabant, in samenhang met de omliggende regio’s. Ook het programma European Digital Innovation Hubs speelt een rol bij het stimuleren van digitalisering van organisaties. Uiteindelijk zullen we komen tot een uniforme visie en strategie, die we samen krachtig gaan doorvoeren.”

Warm hart

Ralf sluit het ‘round table’-gesprek met bemoedigende woorden die het regionale belang van de campus onderstrepen: “Als Provincie Noord-Brabant dragen we Gate2 een warm hart toe.”

 Hoe kun je orthopedische werk-, veiligheids- en outdoorschoenen zo maken dat ze super efficiënt worden geproduceerd en tegelijkertijd voldoen aan alle kwaliteits- en duurzaamheidseisen? Marktleider Neskrid startte in april 2022 onder de naam Indy Digital op Gate2 in Rijen een R&D lab voor 3D printing van tools voor deze schoenen. Neskrid combineert volledig geautomatiseerde processen met de modernste productietechnieken en circulaire materialen. Chief Technology Officer Jan Dirksen vertelt hoe het bedrijf er steeds weer in slaagt om met innovaties voorop te lopen.

“Eerst even een stukje geschiedenis”, zo begint Jan zijn verhaal. “Het huidige Neskrid is in 2013 ontstaan uit de samenwerking tussen de familiebedrijven Gerla Products en Schoenenfabriek Neskrid. Gerla Products, opgericht in 1904, is uitgegroeid tot marktleider in productie van schoenklompen en is door de Nederlandse staat erkend als ‘Hofleverancier’. Neskrid is in 1924 gestart en richt zich sinds 1977 op veiligheidsschoenen die voldoen aan de hoogst Europese NEN-veiligheidsnormen.

De Langstraat was tot 40 jaar geleden hét schoenengebied van Europa. Inmiddels is de productie grotendeels verhuisd naar andere landen. Ook Neskrid produceert al een tijd in het buitenland. Jan: “We wilden zoveel mogelijk lokaal blijven doen, maar uiteindelijk houd je dit niet vol. We hebben eerst de productie van klompen en vervolgens van schoenen verplaatst naar Portugal, een echt schoenenland. Schoenen maken is zeer arbeidsintensief en het is steeds moeilijker om vakpersoneel te vinden, zoals voor nieten en stikwerk. Om de kosten zo laag mogelijk te houden hebben we onze productie volledig geautomatiseerd. In onze fabriek in Portugal werken nu 55 mensen in orthopedische productie en 45 mensen in massaproductie van klompen.”

Digitale efficiency, duurzame materialen

Automatiseren van productie is één. Maar Neskrid kijkt veel verder, naar de hele keten. Jan licht toe: “Ook het logistieke proces hebben we geautomatiseerd. Als je een orthopedische schoen bij Neskrid bestelt kun je binnenkort thuis je voet in 3D scannen en visueel je eigen schoenen en steunzolen samenstellen qua vorm, comfort en orthopedische eisen. Wij maken er bij Gate2 een 3D prototype op maat van. Steeds vaker met microfiber en vegan materialen, omdat deze beter geaccepteerd worden dan dierlijke materialen als leder. We sturen de leest digitaal naar onze fabriek in Portugal. Zo schrappen we een flink stuk van de logistieke beweging: een grote slag qua kostenefficiency. Bovendien hoef je geen hout of kunststof meer te vervoeren. Dit scheelt al gauw zo’n 50 tot 70% aan afval, ten opzichte van maar 1% afval van het thermoplastich polyurethaan materiaal van een printzool.”

“Onze hypermoderne 3D-printers in Rijen zijn geïntegreerd met een lopende in Portugal band die volautomatisch produceert, zelfs inclusief nieten en stikken. Voor matrijzenproductie en orthopedische inleg- en steunzolen gebruiken we 100% recyclebaar polypropyleen en materialen van verschillende hardheden. De leest die we 3D printen vermalen we vervolgens in granulaatkorrels. Hiermee printen we weer een nieuwe leest. Dit herhaalt zich steeds en is dus een circulair proces.”

Orthopedische schoenen op maat

“Op dit moment is het nog niet mogelijk om direct op grote schaal eindproducten met 3D-printing te maken. Over tien jaar wel, verwacht ik”, vervolgt Jan enthousiast. “Onze focus ligt nu op het ontwikkelen van hybride tools. Hiermee kunnen we maar liefst 7.000 modellen van 160 merken bedienen. Elk onderdeel van een orthopedische schoen wate we printen heeft een uniek voordeel. Onze schoenen zijn ISO-gecertificeerd als Medisch Hulpmiddel (MDR) en als Persoonlijk Beschermingsmiddel (PBM).
Alle Neskrid veiligheidsschoenen worden getest door C.T.C.P. of PFI. Door onze strenge kwaliteitseisen voldoen ze aan de vastgestelde veiligheids- en kwaliteitseisen. Dit is noodzakelijk, want werkgevers lopen het risico op een schadeclaim als veiligheidsschoenen niet voldoen aan de Europese richtlijnen.”

Inspirerende locatie

Bij Indy Digital en Neskrid op Gate2 werken momenteel 24 mensen. Waarom is in 2022 voor deze plek gekozen? Jan: “Het is een heel inspirerende omgeving. We hebben toegang tot het snelle 5G-netwerk van campusgenoot Ericsson. Ook kunnen we snel schakelen met Gate2-organisaties als de Lijmacademie voor verlijmen van onderdelen, MAT Inspired voor technische materialen en CAMPIONE voor voorspelbaar onderhoud. Voor de toekomst bekijken we of we hier met Avans-, Fontys- of ROC-studenten innovatietrajecten kunnen starten met onder meer de productietestlijn Cyber Physical Factory.”

Tot slot: hoe gaat het nu en wat zijn de plannen? “We leveren aan vijftien landen, voornamelijk in Noordwest-Europa. Want hier zitten orthopedische schoenen in het verzekeringspakket. Zo’n schoen kost immers tussen de € 1.500 en € 2.000. Het Nederlandse Ministerie van Defensie is onze grootste klant en misschien wel de beste referentie voor de kwaliteit die we leveren. We zijn de afgelopen tijd gegroeid met 40%. De uitdaging is om die groei ook qua organisatie bij te houden. Een luxe probleem, zullen we maar zeggen. Onze drive is vooral om steeds opnieuw dé schoen van de toekomst te ontwikkelen. Uiteindelijk willen we met Indy Digital een erkend certificeringsinstituut worden.”

Het devies van Jan: “3D-printen kun je gewoon lucratief vanuit Nederland doen, ook al is de productie in het buitenland.”

En voor de oplettende lezer: inderdaad, Neskrid is het omgekeerde van Dirksen…

Voor meer informatie over Indy Digital en Neskrid kun je contact opnemen via mail info@neskrid.com of telefoon 085-0080081.

Hoe kan aquaponics bijdragen aan het verbeteren van de voedselvoorziening in de wereld? Met die ambitieuze vraag in gedachten formuleerde Ricardo Abdoel van Cyber Physical Factory op Gate2 in Rijen een uitdagende opdracht voor leerlingen in Tilburg en op Sint-Maarten. Oftewel: in een mild klimaat en in een warm klimaat. Een boeiend experiment op kleine schaal.

Maar allereerst: wat is aquaponics eigenlijk? Ricardo: “Dit is een methode om voedsel te verbouwen, waarbij je aquacultuur, zoals het kweken van waterdieren zoals slakken, vissen en schaaldieren, combineert met hydrocultuur, het kweken van planten in water. Simpel gezegd: vissen produceren afval met hun uitwerpselen waardoor het water giftig kan worden. Bacteriën breken deze af tot nitraten en nitrieten, die voeding vormen voor de planten. Planten zuiveren het water vervolgens voor de vissen. En zo is de cirkel rond.”

In beide landen aan de slag

Een schoolproject in Tilburg en op Sint-Maarten. Hoe is dit begonnen? Saskia Kliphuis is Innovation Coördinator bij SVOBE Milton Peters College op Sint-Maarten. Ze licht toe: “Het project is per toeval ontstaan. Onze ex-leerling Nenosha Larmonie die nu in Nederland op school zit, raakte op Gate2 in gesprek met Ricardo over het aquaponics-idee. Ricardo stelde voor om dit project samen met Nenosha’s huidige school 2College Cobbenhagenlyceum in Tilburg en zijn vorige school op Sint-Maarten op te zetten.”

Tamara Coenradi is coördinator van de Technasium-afdeling van 2College Cobbenhagenlyceum in Tilburg. Ze was direct enthousiast: “We waren op zoek naar extra opdrachtgevers. We waren al langer in contact met Gate2. Op een gegeven moment kwam Ricardo Abdoel met het idee kwam om een aquaponics-systeem te laten bouwen, met als vraagstuk: wat lukt wel en wat niet? Voor het vak Onderzoeken en Ontwerpen hebben onze leerlingen de uitdaging gekregen om klassikaal een zo’n systeem te ontwikkelen en te bekijken of het rondom onze school gebouwd kan worden, zodat we ons eigen voedsel kunnen produceren.”

Tamara vervolgt: “We hebben ook een tweetalige opleiding, dus de internationale samenwerking met het Milton Peters College op Sint-Maarten is een perfecte match. Het is extra interessant omdat het klimaat op de Antillen heel anders is dan in Nederland. Er is daar veel meer zonlicht dan hier. In Nederland zijn we seizoensafhankelijker. Door op beide plekken een aquaponics-systeem te bouwen kunnen de leerlingen kennis en vaardigheden uitwisselen. Heel mooi dat we deze samenwerking tot stand hebben gebracht.”

Klein schaalmodel

Sint-Maarten heeft al de nodige ervaring met aquaponics. Saskia: “Voor groente en fruit zijn we hier sterk afhankelijk van import. Sinds de orkaan Irma en COVID-19 zijn we ons meer bewust dat we ook voor onszelf moeten kunnen zorgen. Zo komen er steeds meer tuinclubjes voor het aanleggen van moestuinen. Het sprak Ricardo aan dat je aquaponics al met een klein schaalmodel kunt doen. Het moest voor hem meer zijn dan alleen een werkstuk. Juist door het in de praktijk te brengen, gaat het meer leven en kunnen ook ouders van leerlingen gestimuleerd worden om ermee aan de slag te gaan. Je leert zo wat goed werkt en wat juist niet.”

“Op Sint-Maarten hebben we bijna geen landbouw. Aquaponics is op het eiland voor het eerst op een grotere schaal toegepast in het Franstalige deel. Een klein aquaponics-model is relatief makkelijk na te maken, als je niet al te ingewikkeld en te duur materiaal gebruikt. Bij onze opleiding hebben we er meerdere vakken bij betrokken: bij biologie onderzoek naar welke vissen geschikt zijn, bij natuurkunde naar de werking van de pomp en bij informatica naar de werking van het systeem.”

Technasium-leerlingen aan de slag met het bouwen van een aquaponics-systeem.

Tamara: “Er is veel variatie mogelijk in de omvang en complexiteit van de installaties en in de soorten voedsel die via aquaponics verbouwd worden. Een kleinschalig aquaponics-systeem kan bijvoorbeeld bestaan uit een aquarium, gecombineerd met bloembakken met hydrokorrels.”

Onderlinge afstemming

Hoe loopt de afstemming tussen Tilburg en Sint-Maarten? Tamara: “We hebben voor de lessen per week twee keer negentig minuten. Vanwege het grote tijdsverschil was de afstemming met Sint- Maarten niet altijd praktisch. Bij onze school in Tilburg-Noord staan twee systemen van 1000 tot 1500 liter onder een afdak. Met een waterdeel (aquaponics), een plantdeel (hydroponics) en een technisch regeldeel. In de zomervakantieperiode moeten we wel zorgen dat het goed door blijft lopen qua voedselvoorziening en temperatuur voor de vissen. Vanuit het vak meet- en regeltechniek zorgen de leerlingen dat deze voortdurend op peil blijven. We leren veel over de complexe balans tussen vissen en planten. Zo kun je de zoetwaterkreeft niet zo maar uit een sloot halen, omdat dit een beschermde soort is. De Amerikaanse kreeft weer wel, bijvoorbeeld. Ook het aantal vissen voor een bepaalde ruimte is tot een maximum beperkt.”

Vervolg van het project

En hoe nu verder? Saskia: “Volgend jaar gaan studenten er mee door, met koppeling aan de opleidingsprofielen natuur en techniek, en gezondheid. Ze gaan dan een model bouwen. In vakantieperioden zorgen de onderhoudsmedewerkers voor het voeden van de vissen. We zetten de aquaponicsbakken op plekken waar je het minste risico loopt dat leerlingen er kwajongensstreken mee uithalen. Bijvoorbeeld bij een lokaal, zodat de docent een oogje in het zeil kan houden. Op Sint-Maarten produceren we met aquaponics voornamelijk sla, dat eten we veel. En ook tomaten. De samenwerking met Nederland is voor ons heel leerzaam. Het project wordt daar geïntegreerd in twee colleges. Dat is interessant.”

Tamara: “Het is bij ons een traject van twaalf weken. We zijn gestart met theorie en hebben toegewerkt naar het bouwen van een eerste model. Volgend jaar gaat een andere groep ermee verder. We hebben op verschillende onderdelen onderzoek gedaan. De meeste interesse ging uit naar welke vissen hiervoor het meest geschikt zijn. Ook bij meet- en regeltechniek zijn de studenten fanatiek aan de gang gegaan.”

Rol Gate2

Welke rol speelt Gate2 in dit traject? Tamara: “De kick-off van het project hebben we op Gate2 gehad. Het is een zeer inspirerende omgeving waar studenten praktijkervaring op kunnen doen. Ik vind het ook fantastisch dat we op Gate2 met allerlei verschillende partijen in aanraking komen. Volgend jaar gaan we er ook bovenbouwleerlingen van biologie, scheikunde en informatica bij betrekken. Het project draagt vooral bij aan het bewuster maken van wat je kunt bijdragen aan een betere wereld, ook al is het op kleine schaal. Het is voor de leerlingen een hele opgave om het systeem goed werkend te krijgen. Zij geven het stokje door aan de volgende lichting. Op Sint-Maarten draagt het echt bij aan de lokale voedselvoorziening bij huizen en wijkgebouwen. In Nederland moeten we het vooralsnog vooral als lokaal relevant zien.”

Veldbezoek Milton Peters college aan een aquaponicsfarm aan de Franse kant van Sint-Maarten, met 2000 tilapiavissen, sla en munt.

Steentje bijdragen

En wat vindt Cobbenhagenlyceum-leerling Olla van het project? “Met aquaponics willen we kinderen blijer maken en een steentje bijdragen aan dat er geen honger meer is op de wereld. Mooi dat dit Gate2 het initiatief heeft genomen. Het is eigenlijk een soort groot lab, met allemaal verschillende afdelingen en interessante technieken en kiekjes. Gaaf dat ze ook projecten buiten de fysieke locatie
ontwikkelen.”

Ricardo Abdoel vertelt leerlingen van 2College Cobbenhagenlyceum over het aquaponics-project.

Wil je meer weten over aquaponics of andere projecten die je samen met Gate2 kunt ontwikkelen?
Neem contact op met Pierre van Kleef via pvankleef@gate2.nl of 0161744112.

Hoe staat jouw bedrijf ervoor qua innovatie? Dat is precies wat de nieuwe innovatiescan van Avans Hogeschool, Cyber Physical Factory en Gate2 meet. Is eenmaal duidelijk waar de grootste uitdaging ligt, dan gaan zij hier samen met het bedrijf mee aan de slag. In een rondetafelgesprek vertellen de initiatiefnemers over hoe deze scan in de praktijk werkt.

Ricardo Abdoel is voorzitter van de stichting Cyber Physical Factory, onderdeel van de Smart Industry hub Gate2 in Rijen. Hij legt uit wat de innovatiescan inhoudt: “Met deze scan lichten we de huidige situatie van bedrijven door om te komen tot nieuwe innovatievraagstukken. We co-creëren met de bedrijven en bespreken de resultaten met elkaar.”

Acht dimensies

Wat meet je dan precies? Ricardo: “Je krijgt inzicht in welke fase je organisatie zit en waar je aan moet werken om verder te digitaliseren. De scan is een digitale enquête met acht dimensies: strategie en visie, mens en cultuur, technologie, innovatiekracht, data, businessmodel, operating model en klanten. Afgevaardigden van bedrijven vullen deze in bij de open innnovatiecampus Gate2. Zo hebben we al van meet af aan contact met elkaar en kunnen we ze direct persoonlijke aandacht geven.”

Studenten, docenten en bedrijven samen aan de slag

Pierre van Kleef, directeur van Gate2 en initiator van het rondetafelgesprek: “We zijn voortdurend op zoek naar interessante innovatieprojecten waarbij we bedrijven ondersteunen en de denkkracht van studenten inzetten. Bij de innovatiescan komen alle aspecten van de bedrijfsvoering aan de orde. Studenten van verschillende disciplines en achtergronden gaan samen met de docenten met het industriële mkb aan de slag om te kijken hoe we de zaken verder kunnen brengen.”

Beknopt en praktisch

Namens de Avans Academie voor Business en Entrepreneurship nemen de commerciële economie docenten Gerben van Herwijnen en Reynier Janse en de studenten Joël Wubs, Mark Klaasse, Lars van Dorst en Sem Hobo deel aan het gesprek. Namens de studenten geeft Lars aan hoe ze de scan hebben ontwikkeld: “We wilden inzicht krijgen in alle essentiële bedrijfsonderwerpen, en het toch bondig en vooral toepasbaar houden. De EU heeft ook een soort innovatiescan. Maar die is zo uitgebreid, daar kom je gewoon niet snel doorheen. Niet praktisch dus voor een mkb-bedrijf. De vragenlijst hebben we op maat ontworpen na een grondige studie van reeds bestaande scans en de vertaling naar de behoefte en ontwikkelingen in de regio.” Mark voegt toe: “Het is geen lineair proces van A tot Z. We creëren data en gaan daarmee aan de slag. Vooraf weet je niet waar je uitkomt. Dat maakt het erg leuk en leerzaam.”

Traceren van kernpunten

Wat gebeurt er nadat de innovatiescan is ingevuld? Ricardo vertelt bevlogen: “De volgende stap is een workshop. Die doen we het liefst bij het bedrijf zelf met een brede delegatie van het bedrijf, want dat verhoogt de betrokkenheid. Medewerkers ervaren zo dat we het serieus aanpakken en het juist voor hen van meerwaarde kan zijn. We analyseren samen de resultaten van de scan en filteren een top drie op basis van de grootste kans van slagen. Als het bedrijf er behoefte aan heeft, ondersteunen de studenten bij de verdere uitwerking van een toekomstbestendige waardepropositie.”

“De eerste twee scans zijn uitgevoerd bij een multinational (DHL) en een kleinere onderneming (testkitsbedrijf MatInspired, dat ook op Gate2 is gevestigd). De scan is geschikt voor zowel kleine als grote bedrijven. Doordat na de scan een workshop wordt uitgevoerd kan dieper ingegaan worden op de specifieke behoefte van het bedrijf.”

Multidisciplinaire aanpak

Hoe hebben de studenten dit opgepakt? Sem en Joël: “Vanuit Avans hebben tien tweedejaarsstudenten en twee docenten meegewerkt aan de ontwikkeling van de innovatiescan. Wekelijks zijn we vijf uur op locatie en besteden we een halve dag aan voorbereidingen en
uitwerkingen. Iedereen zit er vanuit zijn eigen kracht in. De scan is multidisciplinair opgezet vanuit de blik van business, technologie en commercie.”

De docenten Gerben en Reynier zijn enthousiast over de samenwerking: “Voor Avans is Gate2 een belangrijke omgeving, want hier is het werkveld vertegenwoordigd. Innovatie staat centraal. We bieden studenten de gelegenheid om over disciplines heen te kijken en ook buiten de muren van Avans met het werkveld bezig te zijn met actuele innovatiethema’s waar ondernemerschap en commercie een belangrijke rol bij spelen. En als docenten doen we actief mee. We hebben bij Gate2 met veel partijen te maken. Het is super leerzaam dat onze studenten het hele traject meemaken, van analyse tot eindproduct. Samen leren en ontwikkelen past helemaal bij de koers van Avans om met studenten en docenten in hybride externe leeromgevingen te werken.”

Toekomst

Hoe nu verder? Ricardo: “De volgende stappen zijn tweeledig. Allereerst gaan we de scan verder verfijnen totdat het een tool is waar we elk mkb-bedrijf mee kunnen ondersteunen. Daarnaast gaan we bedrijven die er behoefte aan hebben meehelpen om aan hun gekozen kernonderwerp te werken. Voor Avans is het een continu proces, waardoor ook makkelijk een volgende lichting studenten kan aanhaken.”

Contact

Wil je meer weten over de innovatiescan of wil je met jouw bedrijf meedoen? Neem dan contact op met Ricardo Abdoel, voorzitter Cyber Physical Factory: ricardo.abdoel@gmail.com

Avans Hogeschool, Gate2, Cyber Physical Factory (CPF) en bedrijven bereiden zich samen voor op de digitale toekomst. Dat doen ze met de digitale innovatiescan, die bedrijven helpt hun digitale innovatievraagstukken voor de toekomst in kaart te brengen. Studenten van Avans gaan vanuit verschillende richtingen en achtergronden met deze vraagstukken aan de slag. 

“We zijn voortdurend op zoek naar innovatievraagstukken waarbij we bedrijven kunnen supporten, en daar ook de denkkracht van de studenten op inzetten”, licht Pierre van Kleef, directeur Gate2, toe. “We hebben de goede verbinding gelegd met het onderwijs. Studenten vanuit verschillende disciplines en hun docenten kunnen aan de slag voor met name het industriële MKB, om zo te kijken hoe we de zaken verder kunnen brengen.”

Lars van Dorst is student commerciële economie bij Avans. Met de scan, vertelt hij, kunnen ze duidelijke pijnpunten van bedrijven in kaart brengen. “Wij kunnen dan bijvoorbeeld een workshop geven, en zo een toekomstbestendige waardepropositie creëren voor het desbetreffende bedrijf.” Eén van die deelnemende bedrijven is Voxdale Nederland. “Deze middag brengt voor mij veel inzicht in waar we al met de organisatie”, vertelt directeur Stephan Sterrenburg. “We zitten heel hoog met onze kennis en innovatie voor andere mensen. Maar voor onze organisatie was dit wel een spiegel. We kunnen nog heel veel stappen maken om daar iets aan te doen. Voor mij wat het heel nuttig.”

Meer weten over ervaringen van andere bedrijven? Bekijk dan het filmpje hieronder en/of neem contact op met Pierre van Kleef.

Onlangs is bij Gate2 een internationaal aquaponicsproject van start gegaan. Leerlingen van het Technasium Cobbenhagen onderzoeken bij Gate2 hoe ze rond de school een eigen aquaponicsomgeving kunnen creëren. Het is een samenwerking met het Milton Peters College op St.-Maarten. Leerling Olla van Technasium Cobbenhagen: “Het is hier een groot lab, met allerlei interessante afdelingen en technieken. Van lijm tot en telescopen en informatie over de ecosystemen.”

Coördinator Technasium Tamara Coenradi: “We hebben een gezamenlijke kick-off gehad van de opdrachtgever die heel graag ziet dat er zowel in Tilburg als op St.-Maarten een aquaponicssysteem gebouwd moet kunnen worden. Dit vraagt ook de leerlingen om kennis en vaardigheden uit te wisselen. En dat is natuurlijk heel mooi om die samenwerking zo tot stand te kunnen brengen.”

Meer weten over dit project? Bekijk het filmpje:

Op Gate2 in Rijen werken studenten met maar liefst 27 organisaties aan een project met World Class
Maintenance (WCM). Projectleider Jacob Derks vertelt wat zij doen om Artificial Intelligence en
Augmented en Virtual Reality (AR/VR) toepassingen naar een industrieel niveau te tillen. Festo,
producent van machines, is hierbij een belangrijke partner.

Jacob: “Al jarenlang experimenteren veel organisaties met kunstmatige intelligentie, data-analyses
en AR/VR. Van de meeste is de effectiviteit beperkt en binnen de eigen organisatie kunnen ze vaak
niet worden toegepast buiten het project. Op verzoek van WCM-leden uit de procesindustrie zijn we
de uitdaging aangegaan om technologieën te standaardiseren voor productiemachines en
voorspelbaar onderhoud.”

Controle op afstand

Door genoemde technologieën schaalbaar te maken, kunnen organisaties effectiever en meer
duurzaam werken. Jacob licht toe: “Bij de start van het project in de coronaperiode werden
productiebedrijven geconfronteerd met de noodzaak om op afstand te werken, ook voor installatie
en onderhoud van machines. De concrete beschrijving en standaardisatie van
(onderhoud)procedures in combinatie met nieuwe technieken maakt het mogelijk op afstand te
werken en instructies te geven. Met remote control maak je productie en onderhoud meer
beheersbaar, ongeacht waar je in de wereld bent. Bovendien houd je de kennis en ervaring van
medewerkers er beter mee vast en is kennisoverdracht intern en extern een stuk makkelijker. Bij
pandemieën zoals COVID-19 ben je als organisatie zo ook veel minder kwetsbaar. Effectief digitaal en
duurzaam werken is het nieuwe normaal.”

Drie fasen

In 2021 is een zogeheten VIA APPIA-traject gestart met het ontwikkelen van applicaties en
kennisproducten in een productie omgeving. Jacob: “Vervolgens hebben we deze in pilots getest en
gevalideerd. En in de derde fase slaan we de kennisproducten op en maken we ze voor bedrijven in
de procesindustrie, onze leden, beschikbaar via het WCM Loket.”
“We werken toe naar een generiek model met een mix van technologieën. AI zorgt voor het
voorspellen van gedrag en het vertalen hiervan naar zelflerende machines. Bij VR ligt de focus op
training. Met AR kunnen we werkinstructies geven zonder mensen erbij, gebruiksvriendelijke content
bouwen en voorspelbaar onderhoud op afstand doen door remote commissioning. Dit laatste is
eigenlijk wel het belangrijkst.” Dit verklaart ook waarom Festo dit als een strategisch project
beschouwd.
“We testen op de productietestlijn Cyber Physical Factory van Festo in Gate2. We ontwerpen het
zodanig dat het werkt op vergelijkbare machines. In deze industrie 4.0 omgeving zitten zowel
historische als actuele data. De machine herkent op den duur zelf wanneer er iets fout gaat en stopt
automatisch bij wat er is ingegeven, bijvoorbeeld na een signaal over een te hoge
temperatuurstijging.”

Met hololens AR-bril zie je oplossingen

Ricardo Abdoel is voorzitter van de Cyber Physical Factory, de productietestlijn bij Gate2 waar al deze
technologieën samen komen. Hij licht toe: “Een onderhoudstechnicus signaleert door een hololens in
een AR-bril wat er fout gaat en krijgt binnen vijf minuten de oplossing te zien. In dit extra scherm zit
een hele bibliotheek van instructies om problemen op te lossen. Allemaal visueel en dus snel
herkenbaar en effectief. Je kunt dit vanuit meerdere control rooms uit de hele wereld volgen. We noemen dit daarom ‘over the shoulder support’. Vanuit allerlei hoeken kun je meekijken en
ondersteuning bieden.”

Actieve rol voor studenten

In het project werkt het bedrijfsleven nauw samen met het onderwijs. Gate2 is dan ook een hybride
leer-en werkomgeving. Avans Hogeschool is 1,5 jaar bij het project betrokken. Inmiddels hebben al
45 tweedejaarsstudenten er aan mee gewerkt. Elke week komen er groepen studenten.
Abdellah loopt hier stage in het eerste halfjaar van 2023: “It is a very cool project. In the first two
months I had to learn how the Cyber Physical Factory machine functions. Once you know how it
works it is amazing how all these technologies help in predicting failures and solving problems.”
De focus ligt op de sectoren high tech productie, procesindustrie en infrastructuur. De deelnemende
bedrijven zijn challengers, oftewel grote bedrijven als ASML, Sitech en RWS die een concrete
opdracht inbrengen. Of ontwikkelaars van AI/DA en VR/AR-applicaties, zoals ORTEC, Serious VR en
WWA). Naast een REACT-EU subsidie hebben ook 18 bedrijven er financieel aan bijgedragen. Het
project is gericht op Noord-Brabant en loopt tot en met eind 2023.

Wil je meer weten over AR/VR en AI voor industriële toepassingen?
Neem dan contact op met Jacob Derks (WCM), jd@worldclassmaintenance.com, tel. 06-81881406 of
Ricardo Abdoel (Cyber Physical Factory), ricardo.abdoel@gmail.com, tel. 06-51189492.

voor studenten, docenten en onderzoekers Avans Hogeschool

“Een goedgevulde fruitmand voor het testen van prototypen en nieuwe technologieën”. Zo typeert
Ad Schenkels de Smart Industry hub Gate2 in Rijen. Als Regisseur Hybride Externe Leeromgevingen
(HELO) van Avans Hogeschool werkt hij aan de vraag hoe vanuit Avans onderwijs, onderzoek,
ondernemingspraktijk en omgeving beter en meer structureel in elkaar verweven kunnen worden
binnen een HELO. Gate2 speelt als HELO een nuttige rol in de vormgeving van onderwijs (en
onderzoek) voor Avans opleidingen en haar Centres of Expertise.
Begin 2022 kreeg Ad de vraag vanuit Avans om een opvatting over hybride externe leeromgevingen
(HELO’s) te formuleren én een model te maken voor Avans en haar partners om dit concreet vorm te
geven. Hij licht toe: “Door als hogeschool een opvatting te hebben over hybride externe
leeromgevingen kunnen we beter duiden waar we wel of niet aan meedoen. Daarnaast helpt het
HELO-model ons en onze partners bij het ontwikkelen van organisatievormen en netwerken die je
nodig hebt om er een succes van te maken. Bij Avans hebben we de mensen die substantieel
werkzaam zijn binnen deze HELO’s in een speciaal HELO Expert team samengebracht.”

Al volop actief op Gate2

De afgelopen jaren heeft Avans al diverse activiteiten met studenten, docenten en bedrijven op
Gate2 uitgevoerd. Pierre van Kleef, directeur Gate2, loopt ze in vogelvlucht langs: “Studenten én
docenten van de minor Smart Industry van de Academie voor Technologie en Innovatie zijn onder
meer actief met de productietestlijn Cyber Physical Factory waar zij experimenteren met nieuwe
technologieën als 5G, AR/VR, Internet of Things en remote control. Van de Academie voor Business
en Entrepreneurship voeren studenten innovatiescans uit voor bedrijven. De afdeling
Luchtvaarttechniek houdt zich op Gate2 bezig met satellietcommunicatie en dataverzameling en de
Afdeling Procestechnologie met voorspelbaar onderhoud. En studentondernemers van Avans
Incubator kunnen ervaren wat een start-up in technologie zoal met zich meebrengt.”
Er zitten ook nieuwe initiatieven in de pijplijn. Pierre: “Vanaf september gaan honderd Avans-
studenten van Ondernemerschap en Retailmanagement hier in blokken van een week aan de slag.
Met een Avans Center of Expertise zijn we in gesprek over myceliumproductie in het kader van
biobased economie.”

Van project naar programma

“Het is mooi dat we al positieve ervaringen hebben met hybride leren op Gate2, niet alleen voor
studenten maar eveneens voor docenten”, vervolgt Ad. “Tot nu toe was dit puur op basis van losse
projecten. Wij zouden het in de toekomst graag meer duurzaam gaan aanpakken door in co-creatie
lange termijn programma’s te ontwikkelen. Het grote voordeel van Gate2 is dat de hub beschikt over
de faciliteiten, de technische mogelijkheden en het netwerk. Zo’n structurele aanpak vergt
alliantievorming. Oftewel: samenwerking met partijen die bereid zijn tot co-creatie en het delen van
verantwoordelijkheid.
Gate2 is niet een exclusieve plek voor Avans. Het is juist mooi dat ook studenten van Fontys
Hogescholen en ROC Tilburg er actief zijn. En het is belangrijk dat maakbedrijven uit de regio zich er
bij aansluiten.”
Ad tot slot: “We zullen niet met busladingen studenten naar Gate2 komen. De kracht zit ook in
kleinschaligheid, zodat kennis en innovatie beter tot ontwikkeling kunnen komen. We hebben het
plan om mensen van diverse opleidingen en lectoraten nog voor de zomer een bezoek aan Gate2 te
laten brengen. Zo ervaren ze zelf wat Gate2 zoal kan bieden. Als ze enthousiast zijn, kunnen ze
aanhaken. In potentie kunnen we hierdoor het hybride leren samen met onze partners naar een volgend niveau
brengen. De HELO Gate2 is een mooie Smart Industry parel in Midden-Brabant.”

Wil je als bedrijf of onderwijs- en onderzoeksorganisatie meer weten over hybride leren bij Gate2?
Neem dan contact op met Ricardo Abdoel, voorzitter van de Cyber Physical Factory.