Uniek op Gate2: al vijf jaar basiscursus composiet voor leerlingen luchtvaarttechniek

Het werken met composietverbindingen raakt steeds verder ingeburgerd. Denk maar eens aan de supersnelle en superlichte fietsen die tijdens de Tour de France over je scherm scheuren. Of aan de formule 1 wagens waarin onlangs een coureur – dankzij de kooi van koolstof – een zware crash overleefde. Ook in de luchtvaart komen composietverbindingen steeds vaker terug. De afgelopen vijf jaar kregen leerlingen van de ROC opleidingen luchtvaarttechniek een basiscursus composieten bij Gate2. En dat is uniek: alleen in Amsterdam wordt een soortgelijke cursus georganiseerd. In gesprek met gastdocent Frank van Wissen.

Het is een komen en gaan op Gate2. Al vijf jaar geeft Frank van Wissen – naast gastdocent bij het ROC ook specialist composiet reparaties bij de Koninklijke Luchtmacht – hier acht weken per jaar de basiscursus composieten aan tweedejaars leerlingen Luchtvaarttechniek. Breed glimlachend: “Inmiddels 168 leerlingen kwamen hier langs. Van een aantal weet ik dat ze ook echt de composieten zijn ingegaan. Dat is natuurlijk hartstikke mooi om te horen.”

Oersterk en vederlicht

Composiet is een verbinding waarbij twee materialen worden samengevoegd, die elkaar versterken. Meestal zijn dat een koolstofweefsel of een een glasweefsel met epoxyhars. “Vergelijk het met klei en stro. Op zichzelf zijn die twee materialen niet zoveel, en kun je er zeker geen stevige huizen van bouwen. Maar op het moment dat je ze mengt, ontstaat er een enorm sterke substantie. Zo werkt het bij composietverbindingen ook. De hars gaat als het ware in de weefsels van het andere materiaal zitten. De twee losse materialen zijn daarna ook niet meer uit elkaar te halen.”

Ten opzichte van verlijmen – een techniek die ook nog steeds veel wordt toegepast in de luchtvaart – heeft composiet veel voordelen. “Het is heel licht en heel sterk. Je hebt geen extra schroeven nodig om het geheel te zekeren, zoals bij lijmverbindingen. Het roest en rot niet. En bovendien kun je er makkelijk vorm aan geven. Als je een mal maakt, kun je er elke vorm aan geven die je wil. Niet voor niets wordt composiet ook door kunstenaars en andere creatieven gebruikt.” 

Enthousiasme aanwakkeren

Na Franks cursus composieten hebben de leerlingen van het ROC goed kennis gemaakt met de basis van dit soort verbindingen. “Ze leren hoe ze het werken met deze techniek moeten organiseren – dat je bijvoorbeeld alles klaar moet hebben staan voordat je met de hars aan de slag gaat – ze leren goed documenteren en ze weten hoe ze alles degelijk kunnen laten checken door een collega. Ook bescherming is een belangrijk onderwerp tijdens de cursus.”

Het belangrijkste, vindt Frank, is dat hij zijn enthousiasme over het werken met composiet kan overbrengen. En dat ze het kennen. “Ik zit nu 41 jaar in het vak. Nog steeds vind ik het supergaaf dat je van niets iets kunt maken. Je hebt er alleen een potje hars en een glasdoek voor nodig en voila: je maakt een vliegtuig- of auto onderdeel. Fantastisch, toch?”

Dat enthousiasme ziet hij ook bij sommige leerlingen terug. In de werkplaats bij Gate2 gaan ze aan de slag met hun eigen ontwerp, bijvoorbeeld om koolstofpaneeltjes voor hun scooter te maken. “Er zijn ook altijd leerlingen bij die het maar niets vinden. Mijn uitdaging is om hen er ook enthousiast over te maken. Zodat ze hun werkstuk, wat ze hier op Gate2 hebben gemaakt, mee naar huis nemen en trots aan hun ouders laten zien. Dan ben ik al blij.” De cursus is een snuffelstage 2.0, legt Frank uit. Veel van de jongens die de opleiding Luchtvaarttechniek volgen, komen in het onderhoud terecht. Maar door hen kennis te laten maken met de verschillende toepassingen die er zijn, krijgen ze wel een breder beeld. En dat maakt hen straks alleen maar betere professionals.”

Verduurzamen voor de toekomst

De komende jaren gaat de basiscursus composieten op Gate2 door. Waar ligt volgens Frank de toekomst? “Ik denk dat de toepassing van composiet steeds meer richting drones gaat. En dan niet die kleine modellen, maar drones die vracht en mensen kunnen vervoeren.” Ook duurzaamheid wordt een belangrijker aspect, voorspelt Frank. “Composiet is lastig te recyclen. Dat komt simpelweg doordat je de samengevoegde materialen niet meer uit elkaar kunt halen. Wel wordt er gekeken naar milieuvriendelijke materialen, zoals vlas en andere harssystemen. Op die manier wordt het in de toekomst misschien toch nog mogelijk om de materialen deels terug te winnen.”