Op 23 februari brachten de directeuren techniek en de directeuren bouw van Curio, ROC Tilburg, Koning Willem I College, ROC Ter Aa en Summa College een bezoek aan Gate2. Naast een gesprek met Techniek Nederland en Wij Techniek (partner in de Techniekcoalitie Brabant) over samenwerking, een kijkje bij het project Campione en Cyber Physical Factory, spraken de directeuren af om gezamenlijk te gaan werken aan een RIF aanvraag Energietransitie. Dit samenwerken vindt plaats onder de vlag van Kennispact MBO Brabant. Gezien de mogelijkheden en medewerking van Gate2-directeur Pierre van Kleef, dragen zij het estafettestokje van de Techniekcoalitie Brabant graag over.

MATinspired – een snelgroeiend bedrijf dat sinds ruim vijf jaar vanuit Gate2 werkt – ontwikkelt en verkoopt testkits waarmee organisaties zelf materiaalonderzoek kunnen doen. Twee jaar geleden spraken we met natuurkundig ingenieur en oprichter Niels Kuijpers. “Het midden- en kleinbedrijf heeft hier vaak geen eigen deskundige voor in dienst”, legde hij toen uit. “Dan is het toch wel heel prettig als je op locatie kunt testen of een lasnaad goed is gezet en of er giftige stoffen in je materiaal zitten.” Inmiddels is het bedrijf flink gegroeid, en levert het inmiddels voornamelijk aan de internationale markt. 

Andere markt, andere focus

Als er iemand gepassioneerd kan praten over het doen van materiaalonderzoek, dan is het Niels Kuijpers wel. Bij alles wat zijn bedrijf doet, zo vertelt hij, staat de bedrijfsfilosofie centraal. En dat is: bedrijven helpen nog veiliger te werken. 

Twee jaar geleden leverde MATinspired nog vooral aan bedrijven op de Nederlandse markt. De schadelijkheid van chroom-6 voor de gezondheid was toen net groot in het nieuws geweest, en het bedrijf biedt onder meer testkits aan om die stof te detecteren. Op dit moment verkoopt Kuijpers veel meer aan internationale klanten: in Europa, maar ook daarbuiten. “De focus in het buitenland ligt meer dan in Nederland bij chroom-6 die ontstaat op metalen machineonderdelen. Wanneer deze onderdelen verhit worden, kan chroom-6 ontstaan.” Het metalen onderdeel koelt af en er komt een wittig, doffig, poederachtig laagje op het oppervlak. “Bedrijven willen voorkomen dat monteurs dit op hun handen of – nog erger – in hun longen krijgen. Door te testen of het inderdaad gaat om chroom-6, kunnen ze passende veiligheidsmaatregelen nemen.” 

LEAN innoveren

Hoe kwamen die buitenlandse partijen bij MATinspired terecht? Niels: “We merken dat er veel van mond tot mond gaat. De ene monteur spreekt een ander bij een bedrijf en hoort over onze testkits.” De  tests van MATinspired zijn snel en gemakkelijk te gebruiken. Je hoeft er niet voor gespecialiseerd te zijn in materiaalkennis, in principe kan iedereen ermee uit de voeten. 

“Doordat de tests zo gebruiksvriendelijk en accuraat zijn, maakt het product reclame voor zichzelf. We zijn bovendien één van de weinige aanbieders van dit soort testkits. Alles bij elkaar is het dus een soort sneeuwbaleffect.”

Om de buitenlandse markt goed van dienst te zijn, is er een hoop veranderd bij MATinspired. Er is nu ook een .com variant van de website, en de pagina’s zijn beschikbaar in Engels, Frans, Spaans en Italiaans. Maar dat is niet het enige. MATinspired ontwikkelde ook een middel, speciaal bedoeld voor het verwijderen van chroom-6 op metalen. Het idee is dat de vloeistof op het besmette oppervlak wordt gespoten. Na een paar minuten vervalt het chroom-6 naar het veel minder schadelijke chroom-3. Dat kan vervolgens simpel worden verwijderd met een doek en water. “We werken volgens de LEAN methode. Dat betekent dat we onszelf, onze manier van werken en onze producten steeds verder proberen te verbeteren”, vertelt Niels. Bevlogen: “Dat is ook wat het ondernemen zo leuk maakt. Edison zei het al: innovatie is 1% inspiratie en 99% transpiratie. Een heel groot gedeelte van wat je doet is een ontdekkingstocht. Sommige dingen lukken niet, maar we maken wél voortgang.” Lachend: “Onze productie is nu veel efficiënter dan voorheen. Als we dat niet hadden gedaan, dan hadden we het met dit team nooit voor elkaar gekregen.”

Medewerkers gezocht

Op dit moment heeft MATinspired vanwege groei vacatures openstaan. Het bedrijf zoekt een laborant en iemand die de marketing en sales op zich kan nemen.  “Een laborant zoeken we voor kwaliteitscontroles, en om samen met de rest van het team de steeds veranderende internationale wet- en regelgeving in de gaten te houden.” Marketing is tot nu toe nog een aandachtsgebied waar weinig tijd voor is. “We zoeken dus echt iemand die dit op kan zetten en zelfstandig kan onderhouden.” 

Achteroverleunen is er voor Niels niet bij. Zoals dat bij een ondernemer hoort, blijft hij op zoek naar nieuwe kansen en mogelijkheden. “De komende jaren gaan we ons arsenaal aan testkits verder uitbreiden. Bijvoorbeeld kits om andere giftige stoffen dan chroom-6 te detecteren en verwijderen. Ook denk ik aan innovatieve producten waarmee mensen bijvoorbeeld de gesteldheid van metaal kunnen testen. Als je met metalen onderdelen werkt, wil je natuurlijk ten allen tijden willen voorkomen dat zo’n onderdeel ineens breekt of afbrokkelt.” Alles om bedrijven te helpen hun werknemers zo veilig mogelijk te laten werken. “Als we daar vanuit MATinspired met onze testkits aan kunnen bijdragen, dan is voor mij een belangrijke missie geslaagd.” 

Het werken met composietverbindingen raakt steeds verder ingeburgerd. Denk maar eens aan de supersnelle en superlichte fietsen die tijdens de Tour de France over je scherm scheuren. Of aan de formule 1 wagens waarin onlangs een coureur – dankzij de kooi van koolstof – een zware crash overleefde. Ook in de luchtvaart komen composietverbindingen steeds vaker terug. De afgelopen vijf jaar kregen leerlingen van de ROC opleidingen luchtvaarttechniek een basiscursus composieten bij Gate2. En dat is uniek: alleen in Amsterdam wordt een soortgelijke cursus georganiseerd. In gesprek met gastdocent Frank van Wissen.

Het is een komen en gaan op Gate2. Al vijf jaar geeft Frank van Wissen – naast gastdocent bij het ROC ook specialist composiet reparaties bij de Koninklijke Luchtmacht – hier acht weken per jaar de basiscursus composieten aan tweedejaars leerlingen Luchtvaarttechniek. Breed glimlachend: “Inmiddels 168 leerlingen kwamen hier langs. Van een aantal weet ik dat ze ook echt de composieten zijn ingegaan. Dat is natuurlijk hartstikke mooi om te horen.”

Oersterk en vederlicht

Composiet is een verbinding waarbij twee materialen worden samengevoegd, die elkaar versterken. Meestal zijn dat een koolstofweefsel of een een glasweefsel met epoxyhars. “Vergelijk het met klei en stro. Op zichzelf zijn die twee materialen niet zoveel, en kun je er zeker geen stevige huizen van bouwen. Maar op het moment dat je ze mengt, ontstaat er een enorm sterke substantie. Zo werkt het bij composietverbindingen ook. De hars gaat als het ware in de weefsels van het andere materiaal zitten. De twee losse materialen zijn daarna ook niet meer uit elkaar te halen.”

Ten opzichte van verlijmen – een techniek die ook nog steeds veel wordt toegepast in de luchtvaart – heeft composiet veel voordelen. “Het is heel licht en heel sterk. Je hebt geen extra schroeven nodig om het geheel te zekeren, zoals bij lijmverbindingen. Het roest en rot niet. En bovendien kun je er makkelijk vorm aan geven. Als je een mal maakt, kun je er elke vorm aan geven die je wil. Niet voor niets wordt composiet ook door kunstenaars en andere creatieven gebruikt.” 

Enthousiasme aanwakkeren

Na Franks cursus composieten hebben de leerlingen van het ROC goed kennis gemaakt met de basis van dit soort verbindingen. “Ze leren hoe ze het werken met deze techniek moeten organiseren – dat je bijvoorbeeld alles klaar moet hebben staan voordat je met de hars aan de slag gaat – ze leren goed documenteren en ze weten hoe ze alles degelijk kunnen laten checken door een collega. Ook bescherming is een belangrijk onderwerp tijdens de cursus.”

Het belangrijkste, vindt Frank, is dat hij zijn enthousiasme over het werken met composiet kan overbrengen. En dat ze het kennen. “Ik zit nu 41 jaar in het vak. Nog steeds vind ik het supergaaf dat je van niets iets kunt maken. Je hebt er alleen een potje hars en een glasdoek voor nodig en voila: je maakt een vliegtuig- of auto onderdeel. Fantastisch, toch?”

Dat enthousiasme ziet hij ook bij sommige leerlingen terug. In de werkplaats bij Gate2 gaan ze aan de slag met hun eigen ontwerp, bijvoorbeeld om koolstofpaneeltjes voor hun scooter te maken. “Er zijn ook altijd leerlingen bij die het maar niets vinden. Mijn uitdaging is om hen er ook enthousiast over te maken. Zodat ze hun werkstuk, wat ze hier op Gate2 hebben gemaakt, mee naar huis nemen en trots aan hun ouders laten zien. Dan ben ik al blij.” De cursus is een snuffelstage 2.0, legt Frank uit. Veel van de jongens die de opleiding Luchtvaarttechniek volgen, komen in het onderhoud terecht. Maar door hen kennis te laten maken met de verschillende toepassingen die er zijn, krijgen ze wel een breder beeld. En dat maakt hen straks alleen maar betere professionals.”

Verduurzamen voor de toekomst

De komende jaren gaat de basiscursus composieten op Gate2 door. Waar ligt volgens Frank de toekomst? “Ik denk dat de toepassing van composiet steeds meer richting drones gaat. En dan niet die kleine modellen, maar drones die vracht en mensen kunnen vervoeren.” Ook duurzaamheid wordt een belangrijker aspect, voorspelt Frank. “Composiet is lastig te recyclen. Dat komt simpelweg doordat je de samengevoegde materialen niet meer uit elkaar kunt halen. Wel wordt er gekeken naar milieuvriendelijke materialen, zoals vlas en andere harssystemen. Op die manier wordt het in de toekomst misschien toch nog mogelijk om de materialen deels terug te winnen.”